Những kỹ năng cần thiết khi chăm sóc trẻ sơ sinh là những kiến thức không thể bỏ qua đối với những bà mẹ mới làm mẹ, chưa có nhiều kinh nghiệm. Với những kỹ năng này sẽ giúp mẹ tự tin hơn khi tiếp xúc với bé, gắn kết tình yêu thương thêm sâu hơn với con, đồng thời giảm thiểu những mệt mỏi trong quá trình chăm sóc trẻ.
Cách theo dõi thân nhiệt và giữ ấm cho trẻ
Đối với trẻ sơ sinh, việc giữ ấm cho thân nhiệt của bé là một điều rất cần thiết do khả năng chị lạnh của bé rất yếu. Tuy nhiên, mẹ cần giữ ấm ở nhiệt độ vừa đủ tránh việc giữ ấm quá mức khiến da trẻ tiết mô hồi và nhiễm lạnh. Giữ ấm cho bé bằng cách chỉnh nhiệt độ phòng ấm áp, kín gió, hạn chế mắc quá nhiều quần áo khiến bé khó chịu,...
Mặc quần áo đủ ấm, mang vớ, đội nón và mẹ nên thường xuyên ôm ấp bé trong lúc cho bé bú, nhanh chóng thay bỉm tã bị ướt. Mẹ có thể sờ vào tay, chân của trẻ nếu cảm thấy lạnh thì mặc thêm đồ, đắp mền hoặc ôm ấp bé,...)
Cho trẻ sơ sinh bú đúng cách
"Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh". Đây không phải là quảng cáo mà là một chân lý mang nhiều bằng chứng khoa học rõ ràng nhất về tác dụng tuyệt vời của sữa mẹ đối với trẻ. Theo kết quả nghiên cứu thiết thực, trẻ bú mẹ sẽ thông minh hơn, ít bệnh hơn. Do đó cần khuyến khích mẹ cho trẻ sơ sinh bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, không dùng thêm bất kỳ loại đồ ăn thức uống nào khác.
Quy cách bú sữa mẹ: cho trẻ bú càng sớm càng tốt ngay sau khi sinh để tận dụng được nguồn sữa non. Cho bé bú theo yêu cầu càng nhiều và lâu càng tốt. Trong quá trình cho con bú, mẹ cũng nên giữ gìn sức khỏe cùng chế độ dinh dưỡng đầy đủ, lợi sữa. Mỗi ngày mẹ nên bổ sung cho cơ thể 2,5 lít nước và 1 ly sữa, tăng cường các loại thực phẩm dinh dưỡng giàu xơ, vitamin, khoáng chất, protein như hải sản, cá hồi, cam, bánh mì, thịt bò nạc,... Bên cạnh đó, tranh thời gian nghỉ ngơi để đảm bảo sức khỏe khỏe mạnh để chăm sóc và tiết sữa dồi dào cho bé bú.
a. Ngoài việc hàng ngày lo và theo dõi việc ăn, bú, ngủ, tiêu, tiểu bạn cần quan tâm theo dõi xem bé có bị thở nhanh hay thở rút lõm ngực nặng không, bé có bị lạnh hay nóng quá không, da bé có bị vàng không, rốn bé có không hay bị chảy máu, mủ gì không, xem trẻ có bị ọc ói gì không.
b. Những việc cần làm khi trẻ khóc: cần xem bé có bị đói không, hãy cho trẻ bú. Khi trẻ no sẽ hết khóc. Xem trẻ có tiêu, tiểu gây ướt da, lạnh hay trẻ chưa đi tiêu, tiểu được. Kiểm tra, thay tả hay cho bé đi tiêu. Xem trẻ có bị lạnh hay nóng quá không. Tùy theo nhiệt độ môi trường và thân nhiệt trẻ bạn sẽ quyết định mặc thêm áo, quần, đắp thêm chăn hay cởi bỏ bớt ra. Bạn có thể kiểm tra trẻ xem có côn trùng chui vào cắn bé không, có vật gì như kim gút tụt ra đâm vào bé không. Bạn hãy dỗ dành bé, ôm bé vào lòng, ở nơi yên tĩnh. Nếu mọi cố gắng trên đều không dỗ nín được trẻ bạn nên gọi giúp đỡ hay mang trẻ đến cơ sở y tế.
c. Biết khi nào nên đưa trẻ đến cơ sở y tế:
- Bú kém, bỏ bú
- Thở nhanh hơn 60 lần/phút hoặc thở rút lõm ngực nặng
- Li bì.
- Sốt hoặc hạ thân nhiệt
- Tiêu máu, ói máu
- Vàng da
- Rốn đỏ chảy máu, mủ
- Khóc thét bất thường.
d. Biết cách cho uống thuốc và nhớ lịch chủng ngừa tiếp theo:
- Nếu trẻ cần phải dùng thuốc, hãy chắc rằng bạn hiểu và thực hiện được các y lệnh ghi trên toa thuốc. Nếu không rõ, hãy hỏi lại. Không tự ý cho uống thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ ngay cả thuốc bổ.
- Bạn nên nhớ lịch chủng ngừa tiếp theo để thu xếp mang bé chủng ngừa đúng hẹn.
4. Biết cách giữ vệ sinh cho trẻ:
a. Biết cách rửa tay khi chăm sóc trẻ sơ sinh: Rửa tay là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả phòng nhiễm trùng sơ sinh. Bạn nhớ phải rửa tay bằng xà phòng trước và sau khi chăm sóc bé.
b. Tắm trẻ: Trước khi tắm bé bạn cần phải chuẩn bị đầy đủ những vật dụng hỗ trợ bé tắm như quần áo, khăn lau, khăn tắm, xà phòng, nước ấm (đổ nước lạnh trước rồi pha nước nóng vào sau), phấn thoa, thuốc nhỏ mắt nhỏ mũi, bông ráy tai. Nơi tắm bé phải kín gió, ấm áp. Chọn xà phòng có độ kiềm thấp, dùng cho sơ sinh. Tắm bé từng phần. Dùng khăn mềm thấm nước ấm lau mắt bé trước, sau đó lau mặt, gội đầu, lau khô đầu. Sau đó bạn tắm nửa người trên cho bé, chú ý các nếp gấp cổ, nách, sau gáy, sau đó lau khô. Tắm tiếp phần dưới cơ thể, chú ý nếp bẹn, vùng hậu môn, sinh dục, lau khô bé. Mặc quần áo sạch, thoáng, ấm, nhỏ mắt, mũi và lau tai cho bé. Sơ sinh không nhất thiết phải tắm hàng ngày. Khi trời quá lạnh, bé không dơ quá thì có thể lau cho bé. Điều quan trọng là bạn tránh bé bị lạnh khi tắm.
c. Chăm sóc rốn: rốn là ngõ vào quan trọng gây nhiễm trùng sơ sinh. Bạn chăm sóc rốn hàng ngày với nước muối sinh lý hoặc dùng alcohol 700. Nhưng việc dùng dung dịch sát trùng như cồn sẽ làm rốn lâu rụng hơn nước muối sinh lý. Sau khi chăm sóc rốn, bạn nên để hở rốn sẽ làm rốn mau khô, dễ rụng. Quấn tả dưới rốn.
d. Chăm sóc mắt: Lau mắt bằng khăn mềm, thấm nước ấm. Nhỏ mắt bằng nước muối sinh lý.
e. Chăm sóc da: giữa phòng ấm, thoáng khí, mặc quần áo sạch, thoáng, thay tả khi ướt và tắm trẻ sẽ giữ da trẻ sạch, không nhiễm trùng.
f. Chăm sóc tư thế và tạo môi trường sống ấm áp, sạch sẽ: tránh trẻ lui tới nơi đông người, khói thuốc lá, người bị bệnh nhiễm trùng hô hấp. Luôn giữa phòng ấm áp, thoáng khí, các đồ dùng phải sạch để tránh lây nhiễm cho trẻ. Nên cho trẻ nằm đầu cao, nằm ngữa xen kẻ nằm nghiêng.
Theo nhidong.org.vn